CATALOGUS

Het Altaar staat in 2012 voor het eerst in het MAS. De Belgisch-Mexicaanse- Patricia López voegt de eerste betekenislaag toe. Het lidwoord los wordt aan Día de Muertos toegevoegd, om de brug te bouwen naar ‘Dag van de doden’ in Antwerpen. In het eerste deel van haar tweeluik (2012-’13) ontwikkelt Patricia een workshop waaraan 6 mensen deelnemen: Elizabeth Carrazco, Luisa Bernal, Ken Bergers, Rocio Del Moral, Jasper Jeensma en Gaby van den Abeele. Ze laten zich inspireren door het kunstwerk La Catrina van José Guadalupe Posadas – dat in 2012 precies honderd jaar werd getekend. De deelnemers bewerken en versieren elk hun eigen Catrina.

° Zes Catrina’s van papier-maché, beschilderd en versierd met sjaaltjes en sluiers. Ze hebben allemaal een holte in het midden, om relikwieën van overleden dierbaren in te bewaren. De Catrina’s zijn tussen 91 en 126 cm hoog.

Patricia Lopez bouwt in 2013 aan het tweede deel van haar tweeluik. Ze maakt Mexicaanse schedels die de deelnemers van de workshop naar eigen believen bewerken: Barbara Bervoets, Luisa Bernal, Joana Rossi, Rocío del Moral, Marina Leal, Jessica van Wellen, Ken Bergers en Gaby van den Abeele.
Het is de eerste keer dat het hedendaagse altaar in dialoog komt te staan met een traditioneel Mexicaans altaar. Dat wordt opgesteld door Martha Carmona, onderdirecteur van het Nationaal Museum voor Antropologie in Mexico-Stad. Martha geeft ook een lezing over Fiesta de Muertos.

° Acht beschilderde schedels van papier-maché, gedecoreerd met spiegeltjes, foto’s, lichtjes, pluimen en andere elementen. Ze bevatten relikwieën van overleden dierbaren en zijn allemaal rond 22 bij 25 cm groot.

Hoe vertellen we over de dood? Hoe verbeelden we iets wat we ons niet kunnen inbeelden? De Argentijnse kunstenares Bárbara Echevarría maakt in 2014 met Kaleidoscope Memories een installatie en performance die allebei een intieme kijk bieden op rituelen en verhalen die omgaan met verlies. Vier performers gaan aan de slag: Sumeya Yaman, Melek Arslan, Lorenzo De Brabandere en Ismail L’hamiti. Filmmaker Alex Cordova brengt hun proces in beeld. Zijn video’s worden tijdens de installatie op beeldschermen vertoond.
Het traditionele Mexicaanse altaar is dit jaar een Altar del Guerrero, met elementen die typerend zijn voor de gelijknamige deelstaat in Mexico en samengesteld door Jeanette Rojas Dib en Natalia Velazco Placencia. Naast heel wat relikwieën, sieren ook 3.500 handgemaakte bloemen dit altaar. Zowel het Altaar van Antwerpen als het traditionele altaar worden gekoppeld aan performances. Eén wordt uitgevoerd door Bárbara Echevarría, de andere door Los Diablos del Cerro de las Tablas, een performancegroep uit Guerrero. In het Umicore-paviljoen van het MAS vindt de tentoonstelling ‘Mexicaans zilver uit Taxco’ plaats. Tijdens de vernissage leest een delegatie van Mexicaanse Antwerpenaren een manifest voor over de verdwijning van studenten in Ayotzinapa.
° Twintig kristallen in verschillende vormen, van 2 tot 6 cm groot
° Video Kaleidoscope Memories. 11 minuten in een loop

In 2015 staat het vluchtige karakter van street art centraal, onder de noemer ‘MURAL, la pared como un lienzo – MURAL, de muur als canvas’. Hedendaagse Antwerpse kunstenaars refereren naar Mexicaanse street art en het werk van de Mexicaanse muralist Diego Rivera (1886-1957) staat centraal. De partners van het project zijn de Arenberg, De Studio, wpZimmer, KVS, ’t Arsenaal, KOP en Spoorwegen Luchtbal. Kunstenaar Bart Boudewijns, alias SMOK, maakt een portret van Diego Rivera. Elizabeth Carrazco en Alex Cordova maken een werk over de moord op de studenten van Ayotzinapa.

° Twee schilderijen. Diverse technieken op hout (acrylverf, olieverf, graffiti, karton). 180 x 180 cm

Dé stad bestaat niet, ze is een mix van plekken, een depot van herinneringen én het decor van de acties van haar bewoners. Allemaal samen tasten we haar grenzen af. In 2016 is MAPping het thema van het Altaar van Antwerpen. Artiesten en publiek tekenen hun levensparcours uit in de stad. Ze brengen verhalen over verlies die door kunstenares Lucila Guichón letterlijk in kaart worden gebracht. Younes van den Broeck (alias Spitler) en Yentl De Werdt houden een performance, Jelle Jespers ontwerpt de publicatie ‘MAPping Antwerpen’. Op de dag van de vernissage voegt ook het publiek zijn eigen parcours toe aan het Altaar.

° Objectboek met transparante folies met verhalen over verlies in de stad Antwerpen, van rapper Spitler en danseres Yentl De Werdt. 25 x 25 cm
° Objectboek met transparante folio’s door ontwerper Jelle Jespers en Mestizo Arts Platform. 25 x 25 cm

Kunnen we de tijd stoppen? Joana Rossi stelt met Stop the Time tijd voor als iets tastbaars dat we constant verliezen. Maar verliezen we hem echt? Kunnen we terug naar de gestopte tijd? En is hij dan nog hetzelfde? Eén ding is zeker: alles wat verloren gaat, blijft als een stille afdruk bewaard in herinneringen en handelingen. De installatie bestaat in 2017 uit een selectie van flesjes gevuld met wilde bloemen op sterk water. De flesjes verwelkomen de voorwerpen die Antwerpenaren van hun dierbare overledenen naar het MAS brengen. Het jaar nadien presenteert Aimée Zito Lema een foto-installatie met deze objecten in de hoofdrol.

° 5 glazen flesjes met wilde bloemen op sterk water, vergezeld van de initialen van de maker. Bij de potjes staan portretten van geliefde overledenen. Afmetingen tussen 5 en 20 cm

In 2018 bouwt Aimée Zito Lema met de voorwerpen van Antwerpenaren uit 2017 een installatie, gebaseerd op foto’s van de objecten en de bijbehorende verhalen. De installatie komt tot haar recht in de expo Feest! van het MAS. Foto’s daarvan worden opgenomen in het Altaar van Antwerpen. Rojo Cordova, een slamdichter uit Mexico-Stad, gaat drie maanden aan de slag met project The Belgican Link waarin hij Brussel met Mexico-Stad vergelijkt. Zijn onderzoek eindigt in een ‘psychomagische’ performance in de KVS in Brussel. In het MAS brengt hij een gedicht over Jesús Malverde, een personage uit de hedendaagse Mexicaanse mythologie. Om zijn woorden en performance kracht bij te zetten, gebruikt Rojo een megafoon.

° 8 op stof gestempelde foto’s, tussen 1 en 2 meter hoog
° Megafoon met het gedicht van Rojo Cordova

Fotograaf Cuauhtémoc Garmendia voegt in 2019 een foto van Ricardo toe aan het Altaar van Antwerpen als symbool voor mensenrechtenverdedigers in de wereld die slachtoffer werden van geweld. In zijn gelijklopende tentoonstelling over Día de los Muertos in de Permeke bibliotheek toont hij foto’s over verlies. Lucila Guichón en Gerardo Salinas creëren voor het Altaar een interactief concept: bezoekers krijgen de kans om van zichzelf een foto te maken in een fotobooth. Op de achterkant beschrijven ze een gevoel, een moment, een voorwerp of een persoon die ze willen terugroepen. De foto’s komen in een Objectdoos terecht die voor altijd deel blijft uitmaken van het Altaar van Antwerpen. Lucila geeft ook een kinderworkshop ‘rituele maskers maken’, om de krachten van dieren, goden of de natuur op te roepen. Ook de foto’s van de gemaskerde kinderen gaan mee de doos in.

° Digitale kleurenfoto van Cuauhtémoc Garmendia met bijhorende tekst. Diverse afmetingen
° Objectdoos met licht, spiegels en papieren plakband gevuld met portretten en tekst die de overledenen oproepen. 35 x 25 x 25 cm

Bepaalde liedjes brengen ons terug naar een vroeger moment in ons leven. Ze bouwen een brug naar onze herinneringen en gevoelens. Gerardo Salinas, Lucila Guichón en Joana Rossi creëren voor het Altaar van Antwerpen A PLAYLIST: de soundtrack van de stad. Deze lijst bestaat uit muzieknummers die voor Antwerpenaren verbonden zijn met een moment, een persoon of een gevoel uit het verleden dat zij opnieuw willen oproepen. De playlist wordt in de komende jaren verder aangevuld. In het Altaar van Antwerpen komt de ALTARPHONE te staan, een object als poort naar de speellijst, samen met een het liedje aan de lijst hebben toegevoegd. Gerardo Salinas maakt samen met de kunstenaars Gea Zazil, Joana Rossi, Juan Carlos Bonifaz, Lucila Guichón en Javier Perugachi een performatieve rondleiding.

° ALTARPHONE: geassembleerd object; luidspreker en archief met QR-code als poort naar de speellijst.
° Video van Antwerpse kunstenaars die hun bijdrage aan de playlist documenteren.