Shared Interview (door Ciska Hoet)
“Je zou misschien zeggen dat we heel anders zijn, maar we passen juist goed bij elkaar.” Timur Magomedgadzhiev, Tamayo Okano, Lila Magnin en Marthe Koning mogen dan wel heel verschillend werk maken, dat wil niet zeggen dat het water tussen het viertal diep is. Integendeel zelfs, tijdens hun Shared Practices Residentie ontstond er niets minder dan vuurwerk.
“Vonden jullie het eigenlijk gek dat ik de enige man was in het gezelschap?” Het blijft even stil nadat Timur Magomedgadzhiev de vraag oprecht kwetsbaar in de groep gooit. Dan breekt er een lach door op de gezichten van zijn drie mede-residenten. Ze hadden er niet eens bij stil gestaan.
Het moment is typerend voor de dynamiek binnen de groep. Afgelopen maart brachten ze samen drie residentieweken door in samenwerking met Mestizo Arts Platform, Corso, Monty, Rataplan en detheatermaker. Ze werkten er aan hun eigen artistieke projecten, maar organiseerden evengoed interne workshops en feedbackten op elkaars praktijk. Dat dat een verrijking was, bevestigen ze allevier volmondig. “Onze samenwerking voelde heel logisch aan. Al had je je op voorhand misschien kunnen afvragen of we wel bij elkaar zouden passen,” glimlacht Lila Magnin.
Alleen al hun individuele trajecten zijn enorm verschillend. De van oorsprong Japanse Tamayo Okano studeerde eerst in Frankrijk en daarna aan de gerenommeerde dansschool P.A.R.T.S. Ze danste en speelde onder andere bij Les Ballets C de la B en NTGent. Toen ze moeder werd, kon ze het vele touren niet volhouden en stopte ze als performer. Wel bleef ze artistieke en fysieke trainingen volgen, bijvoorbeeld in het kader van een project bij kunstZ. Daarnaast werkte ze een tijd als internationaal contactpersoon voor een Japans kinder- en jeugdtheaterfestival. Na vele jaren pauze, wil ze nu haar eigen praktijk als kunstenaar uitbouwen.
Timur is dan weer afkomstig uit Dagestan en studeerde drama aan de GITIS-universiteit van Moskou. In België dook hij op in verschillende nationale en internationale films van onder andere de broers Dardenne en speelde hij mee in producties van Alain Platel en Les Ballets C de la B. Vandaag experimenteert hij op scène met verschillende media in zijn zoektocht naar een vorm die zijn persoonlijke verhalen op een universeler niveau kan tillen.
De in België geboren Lila op haar beurt is muzikante, choreografe en danseres met een achtergrond in hiphop. Ze studeerde aan de Parijse dansschool Juste Debout en reisde al dansend de wereld rond. Tijdens haar residentie is muziek het vertrekpunt om van daaruit een hybride vorm van storytelling te ontwikkelen waarin lichaam en zang een belangrijke rol spelen.
Performer Marthe Koning tenslotte studeerde aanvankelijk beeldende kunst, maar belandde uiteindelijk aan de Toneelacademie van Maastricht. Intussen woont ze in Brussel waar ze bouwt aan projecten die stem en lichaam centraal stellen. “Mijn parcours is best schools in vergelijking met de rest,” lacht ze. “De beslissing om naar België te verhuizen was heel intuïtief maar deze context ligt me enorm omdat er hier zoveel ruimte is voor onderzoek. In Nederland is het bijvoorbeeld veel ongebruikelijker dat mensen komen kijken naar een tussentijds toonmoment. De podiumkunsten zijn er eerder shiny met heel affe producten en minder vrijheid om te experimenteren.”
De wens om samen te zoeken en te experimenteren, delen de vier artiesten allemaal met elkaar. “Ik vond de residentie best confronterend op vlak van mijn eigen artistieke zoektocht,” vertelt Lila. “Maar het was zo fijn om elkaar te kunnen ondersteunen. Je voelt je minder alleen en je begrijpt echt wat de ander doormaakt.”
Daarbij hielpen onder andere de workshops die ze aan elkaar gaven. Die waren gebaseerd op het materiaal waarmee ze momenteel aan de slag zijn, of op hun eerdere ervaringen als performer. “Wat heel leuk was, is dat de medewerkers van de organisaties die ons bij elkaar gebracht hebben ook meededen,” glundert Tamayo. “Op die manier ontstond er een bijzondere, gelijkwaardige relatie tussen ons. Van daaruit was het veel veiliger om feedback te geven en te ontvangen.”
“Ik heb met de groep gewerkt rond het eenvoudige gebaar van het samenbrengen van je handen,” vertelt Timur. “Ik ben tijdens mijn residentie heel erg op zoek geweest naar zowel het onderwerp van mijn stuk als de vorm waarbinnen ik wil werken. Daarbij ontdekte ik elke keer hetzelfde: less is more. Vandaar dat ik met zo’n ogenschijnlijk kleine geste aan de slag wilde. Ik moet mezelf soms overwinnen om te durven spelen en dan verval je al eens in grote gebaren. Klein en betekenisvol zijn was kortom één van mijn uitdagingen. De groep heeft me daar enorm bij geholpen.”
Lila kwam tijdens haar workshop dan weer met drie oefeningen op de proppen. Naast een begeleide meditatie, gaf ze een training waarbij ze iedereen aanmoedigde om vrij te dansen. “Alsof je alleen bent in je kamer,” knipoogt ze. “In mijn loopbaan heb ik soms momenten gehad waarbij ik het plezier van het dansen kwijtraakte. Dit soort van vrij bewegen zorgde ervoor dat ik kon herbronnen.” Ook haar derde oefening focust op welzijn. “Het is een techniek die ik gebruik om je hoofd leeg te maken. Noem het gerust een training voor je brein. Voordat ik begin te repeteren, schrijf ik alles op wat in mijn hoofd zit en wat het creatieproces in de weg kan zitten. Op die manier leeg je je hoofd van de to do’s, beslommeringen en zorgen waar je mee bezig bent zodat je je kan focussen op je artistieke werk.” De andere residenten beschrijven het allemaal als een heel geslaagde oefening.
“Ik vond het een cadeau om met jullie te mogen werken,” zegt Tamayo. “Ik voelde me vanaf de eerste dag op mijn gemak en heb zoveel van jullie opgestoken. Wist je trouwens dat ik hier ontdekt heb dat ik kan zingen? Dat heb ik onder andere te danken aan de stemoefeningen van Marthe. Dankzij haar zing ik nu elke dag. Ik heb me kunnen overgeven aan de input die ik van iedereen kreeg en ik heb geleerd van hun manieren van werken. Ik moet vaak even slikken als ik commentaar krijg op mijn werk, maar door de aanpak van de shared residency was dat hier niet het geval.”
Marthe knikt als ze dat hoort. “Tijdens mijn studie in Maastricht kreeg ik heel vaak te horen dat ik niet zo kwetsbaar ben op het podium, maar ik kon daar eigenlijk niet veel mee. Ik dacht altijd: als ik het perfect kan doen, waarom zou ik het dan minder goed aanpakken? Het gekke is dat ik nu dezelfde reactie kreeg, maar dat het plots heel anders binnenkwam. Voor het eerst klikte er iets. Het voelde zo veilig en er was geen druk en precies dat heeft me vooruit geholpen.”
Marthe werkte tijdens haar residentie verder aan haar voorstelling What Pessoa Taught Me. Daarin interpreteert ze zijn gedichten met haar stem en lichaam. Tijdens de drie weken ontwikkelde ze een nieuw hoofdstuk waarin ze zich volledig overgeeft aan de performance en het publiek meeneemt in het verlies aan controle. “Die scène is ontstaan vanuit een verlangen om bewogen en gezongen te worden, meer dan dat ik zelf gecontroleerd beweeg en zing. Het publiek kan zo hopelijk ook de ratio loslaten en vanuit het nu ervaren wat er gebeurt zonder het altijd intellectueel te willen begrijpen. Maar dat kan alleen als ik ook mezelf durf los te laten. In september werk ik er nog aan verder, wellicht met een licht designer en een sound engineer, en daarna ben ik stilaan klaar voor een try-out,” vertelt ze.
Dat is heel anders voor Tamayo die helemaal aan het begin staat van haar traject. “Ik ben nog aan het onderzoeken waar ik naartoe wil,” geeft ze mee. “Er is een autobiografische lijn, over mijn eigen moeder, over hoe ik het moederschap ervaren heb, en over mijn dochter die lang ziek geweest is. We praten niet graag over de negatieve kant van onze gezondheid, maar als je begint door te vragen, blijken veel mensen met fysieke pijn te worstelen. Dus dat is zeker een thema, net zoals dat ik op zoek ben naar de juiste vorm. De dingen werken live altijd anders dan hoe je je ze op voorhand inbeeldt in je hoofd. Het was dus heel fijn om vanalles uit te kunnen testen.”
Timur experimenteerde tijdens de residentie met camerabeelden om een extra laag toe te voegen aan zijn verhaal. Hij vermengt persoonlijke met andere verhalen in een performance over iemand die een film probeert te maken. “Ik ben op zoek naar een tussengebied tussen theater en film, fictie en documentaire,” vertelt hij. “Hierna wil ik me meer toeleggen op het schrijven. Ik ben gefascineerd door de stijl en de toon van de Franse auteur Edouard Louis dus ik wil sowieso iets doen met die invloed.” Timur geeft ook mee hoezeer hij zijn coaches gewaardeerd heeft tijdens de residentie. “Mensen als Greet Vissers en Steven Brys kwamen telkens met nieuwe ideeën of input wanneer ik me verloren voelde. Het was heerlijk om op hen te kunnen leunen.”
Ook Lila kan dankzij de residentie meer richting geven aan haar project. “Ik zat met heel veel ideeën waarvan ik nu beter weet welke kant ik ermee uit moet,” zegt ze. “Ik had al vijf nummers geschreven en ik heb beslist dat ik ze voor een heel ander publiek wil ontsluiten op een EP met videoclips die online te zien zullen zijn. Daarnaast is er mijn solo met zowel muziek, dans als comedy. Het voelt juist om die lijn verder door te trekken dus nu is het zaak om nog meer harmonie te brengen in het samenspel van de verschillende disciplines.”
Het viertal weet kortom wat hen te doen staat. “We hebben allemaal nog werk voor de boeg, maar het was een voorrecht om elkaar te mogen beïnvloeden. Ik zou het zo opnieuw doen,” lacht Tamayo.
Shared Research, Shared Practices. Een residentie in samenwerking met Corso, detheatermaker, Mestizo Arts Platform, Monty en Rataplan. Met steun van de Vlaamse Overheid en Arenberg.
